مقدمه
یکی از پرکاربردترین مصالح مورد استفاده در ساختمان سازی موزاییک‌ها می باشند آنها در بخش‌های مختلف و متفاوتی از سازه و ساختمان مورد استفاده و کاربرد قرار می‌گیرند. در کشور ما هیچ مطالعات دقیق و علمی بر روی آنها انجام نگرفته است. بلکه با مراجعه به کارخانه موزاییک سازی از نزدیک شاهد ساخت و تولید آن باشید. همچنین اطلاعات بسیار زیادی را از آن طریق کسب نمایید. البته موزاییک‌ها از معروف‌ترین کفپوش‌های به کار برده شده در حیاط، باغ‌ها و باغ ویلاها می‌باشند.
در گذشته از این کفپوش‌ها در فضاهای داخلی بسیار استفاده می‌شد. اما دیگر در داخل ساختمان خیلی کمتر استفاده از موزاییک به چشم می‌خورد. موزاییک‌ها از بخش‌های اصلی و در انواع متعددی ساخته شده‌اند که در ادامه به بررسی بخش‌های اصلی موزاییک خواهیم پرداخت.
موزاییک چیست
قطعاتی که در کنار هم قرار می‌گیرند، از همه متریال از جمله کاشی، شیشه و سرامیک می‌باشند. اما از نظر مصالح ساختمانی موزاییک به کفپوش فشرده و متراکم شده‌ای گفته می‌شود، که نوعی بتن می‌باشد. این بتن‌ها فشردگی خود را از پرس یا لرزش به دست آورده‌اند. موزاییک‌های موجود در مراکز فروش انواع موزاییک از سیمان، پودر سنگ،ماسه، سنگ دانه و آب در ابعاد و شکل‌های مختلفی تولید می‌شوند.
تاریخچه موزاییک
واژه موزاییک واژه‌ای فرانسوی می‌باشد. اما اولین بار از آن در شهرهای بین النهرین استفاده شده است. در واقع برای اولین بار همان جا پدید آمد. بسیاری از ساکنان منطقه از موزاییک‌ها برای استفاده‌های تزیینی خود از آن به کار می‌بردند. بسیاری از هنرمندان ساکن در شهرهای روم از موزاییک‌ها برای ساخت قاب یا طرح‌هایی بر روی قاب‌ها به کار می‌بردند، تا اینکه آرام آرام با گذشت زمان بسیاری از معماران یونان از موزائیک‌ها برای سنگ فرش کردن مسیرهای رفت و آمد، استفاده کردند.
این هنر در بسیاری از حکومت روم پراکنده گردید و در هنرمندان اسلامی به خصوص کشور ایران حضور موزاییک‌ها پررنگ شد. مسجد لطف الله یکی از شاهکارهای استفاده از موزاییک‌ها است. اما دیگر در سال‌های اخیر با وجود انبوهی از کارخانه‌های موزاییک سازی، خبری از کاربرد و استفاده موزاییک‌ها وجود ندارد.
بخش‌های اصلی موزاییک چیست؟
ساختار موزاییک‌ها از دو بخش اصلی تشکیل شده است، که این دو بخش شامل:
- لایه نارین یا زیرین
یکی از لایه‌های موزاییک به نام لایه زیرین معروف است، که نسبت به لایه رویه از ضخامت بسیار بالایی برخوردار بوده است. این لایه توانایی تحمل بار و فشار بالا را دارد. برای تهیه و ایجاد این لایه از ماسه آب و سیمان استفاده می‌گردد.
- لایه رویه
در فروشگاه‌های فروش موزاییک‌ها اولین سطح که به نظر شما آید، همین لایه رویه یا رنگ موزاییک می‌باشد. ترکیبات این لایه از ترکیبات دانه بندی شامل آب، پودر سنگ و سیمان تشکیل شده است .چون این لایه جز لایه سطحی و رویی موزاییک می باشد، به آن لایه رنگ موزاییک هم می‌گویند.
روش‌های تولید موزاییک
موزاییک‌ها به روش‌های متفاوتی ساخته و پرداخته می‌گردند. در این قسمت به بررسی روش‌های تولید آن می‌پردازیم.
- ساخت موزاییک به روش پرسی
اساس ساخت موزاییک‌ها متراکم و فشرده شدن آنها می‌باشد. میزان فشاری که به آنها وارد می‌آید، به اندازه و نوع ذرات آنها بستگی خواهد داشت. موزاییک‌هایی که به این روش تولید می‌شوند، باید حتماً سابیده گردند.
- ساخت موزاییک به روش ویبره‌ای یا لرزشی
در این روش موزیک‌ها توسط دستگاه‌های لرزاننده با لرزش‌های مداوم و یکدست تشکیل می‌شوند. این دستگاه‌های لرزشی موجب می‌شوند که سنگدانه‌های موزاییک‌ها به طور منظم در همدیگر چفت و قفل شده و به راحتی استفاده شوند. در این روش دیگر نیازی به ساییده شدن سنگ نیست. اما اگر هدف از فروش این موزاییک‌ها استفاده تزئینی باشد، بهتر است ساییده شوند.
کاربردهای موزاییک
همانطور که پیشتر هم توضیح دادیم، موزاییک‌ها در زیبا سازی فضا نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری را ایفا می‌کنند. به همین دلیل از آنها در محیط‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌دهند. اصولاً از موزاییک‌ها در مراحل نازک کاری ساختمان‌ها بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است. حال بسته به نوع موزاییک‌ها از آنها در پشت بام‌ها، کف پوش پارکینگ‌ها، سنگفرش معابر، پیاده روها، روکش نرده‌ها؛ تزیین پشت دستگاه‌های تلویزیون و نمای ساختمان‌ها استفاده می‌گردد.